به گزارش روابط عمومی انجمن کتابفروشان خوشه، سیزدهمین نشست سراسری انجمن کتابفروشان خوشه با حضور بیش از 100 تن از مدیران کتابفروشیهای سراسر کشور، در مجتمع فرهنگی انقلاب سرچشمه، به مدت دو روز در تاریخ 27 و 28 بهمن ماه 1401 برگزار شد.
در این نشست، مهمترین مسائلی که کتابفروشیهای جبهه فرهنگی انقلاب در حال حاضر با آن روبرو هستند طرح و بررسی شد. از جمله این موضوعات می توان به مقایسه میزان فروش کتابفروشیهای جبهه فرهنگی و سهم بازار کتابفروشیهای عضو انجمن خوشه از سهم کل بازار کتاب کشور، درصد پیشرفت و افزایش یا کاهش فروش کتابفروشیهای جبهه فرهنگی انقلاب و … اشاره کرد.
در روز اول این نشست بررسی عملکرد نهادهای دولتی و غیردولتی در ایجاد کتابفروشیهای زنجیرهای و نقش آنها در افزایش یا کاهش فروش کتاب در سراسر کشور و موفقیت یا شکست طرحهای آنها بود. همچنین عملکرد انجمن کتابفروشان خوشه در حفظ و نگهداری برخی از کتابفروشیهای در آستانه تعطیلی و تولید ادبیات گفتمانی برای کتابفروشیهای جبهه فرهنگی انقلاب نقد و بررسی شد. همچنین در این نشست، انتظارات اعضا از انجمن کتابفروشان خوشه مطرح شد و نسبت به عملکرد (خوشه) در سالهای گذشته، انتقادات و پیشنهاداتی مطرح شد و مورد بحث حاضرین قرار گرفت. همچنین توضیحاتی درباره تغییر شیوه برگزاری نشستهای خوشه توسط آقای راهی (مدیرعامل انجمن) مطرح شد و بیان شد که روش برگزاری نشستهای خوشه در سالهای گذشته آموزشمحور بوده و امسال به گفتگومحور و تحلیلیمحور تغییر پیدا کرده است.
از دیگر مباحث مطرح شده در این نشست که به خصوص از سوی برخی بانوان کتابفروش حاضر در جلسه مطرح شد، آسیب شناسی کاستیِ محتوایی و مباحث محتوایی در کتابفروشی ها بود و این نکته مورد بحث قرار گرفت که عدم وجود راهنماهای کتاب حرفه ای و نهادی خاص برای متولی شدن در این امر، باعث شده تا بسیاری از مردم ندانند چه کتابی باید بخوانند و بحث معرفی کتاب، یکی از مهم ترین بحث هایی است که بدان کم توجهی شده است. در این باره، از سوی برخی از کتابفروش ها پیشنهادهایی ارائه شد و بحث های مفصلی پیرامون (محتواگرایی) یا (فروش گرایی) صورت گرفت.
آسیبشناسی پویشهای ملی کتاب ، یکی دیگر از محورهای مباحث این جلسه بود و این نکته مورد بحث قرار گرفت
در این نشست، به ترتیب آقای مهدی فقیهینژاد (رئیس هیئت مدیره و عضو هیئت امنای خوشه) پیرامون هدف از برگزاری این نشست، آقای محمد راهی (مدیرعامل خوشه) پیرامون نقشه مهمترین تهدیدات کتابفروشی، آقای مهدی آذر (مدیر سایت پاتوق کتاب و کارشناس فروش مجازی) پیرامون دادهکاوی فروش مجازی کتاب، آقای مسعود صالحی (عضو هیئتمدیره خوشه) پیرامون تیمبندی و گفتگو درباره دادههای ارائهشده، آقای محمدامین مرادزاده (مدیر مدرسه کتاب) پیرامون تولیدات مدرسه کتاب، آقای محمدمهدی بیگدلی (راهبر و مشاور مدرسه کتاب) پیرامون بازآفرینی کتابفروشی و کتابفروشی اجتماعمحور، مباحث خود را ارائه کردند و اعضاء و میهمانان نیز پیرامون مباحث ارائهشده به گفتگو و مباحثه پرداختند.
همچنین در این مراسم، یاد و خاطره مرحوم علی شاملو (موسس مجموعه کتابرسان) گرامی داشته شد و فاتحهای نثار روح ایشان شد.
روز دوم نشست، ابتدا با نظرسنجی از اعضای خوشه پیرامون «فرصت» یا «تهدید» بودن فضای مجازی آغاز شد و موافقان و مخالفان، با یکدیگر به بحث و تبادل نظر پرداختند. بسیاری از اعضا، ایجاد انحصار توسط شرکتهای مجازی، تضاد با مکانِ سومشدن، و ضعیفبودن فروش کتاب فیزیکی را از عوامل تهدید فضای مجازی برای کتابفروشیها بیان کردند و بسیاری نیز، ضریبدادن فروش مجازی به فروش فیزیکی، اقتضای زمانه امروز و اصل قیف فروش، و عدم نگاه کالایی به کتاب را عوامل فرصتبودن فضای مجازی برشمردند. در ادامه، پس از رد و بدلشدن نظرات اعضاء، کارگروهی متشکل از چند تن از اعضاء انجمن، برای تبدیلکردن تهدید فضای مجازی به فرصت و بهخدمت درآوردن فضای مجازی به نفع کتابفروشیها تشکیل شد تا با بررسی تخصصی این مسئله، به ارائه راهکارهای اجرایی به کتابفروشیهای عضو انجمن خوشه بپردازند. در ادامه، برخی از اعضاء طرحهای جدیدی برای کتابفروشیها مطرح کردند و یکی از اعضاء نیز، طرحها و دورههای آموزشی جدیدی برای «مدرسه کتاب» پیشنهاد کرد که مورد موافقت جمع قرار گرفت.
در ادامه برنامه، آقای مهدی صفائیمنش پیرامون میزان تخفیف ناشران مختلف، ارائهای انجام داد و در این باره بحثهای متعددی میان اعضا رد و بدل شد و عملکرد بعضی از ناشرین در دادن تخفیفهای خارج از عرف و بیش از حد و تغییر ذائقه مخاطب و عادتدادنِ او به «تخفیف» مورد نقد قرار گرفت. در این باره، یکی از اعضاء پیشنهاد کرد تا انجمن خوشه، با رصد مستمر عملکرد ناشران، هر ماه، لیست ناشرینی که تخفیفهای خارج از عرف و بیش از حد ارائه میکنند و با این کار به کتابفروشیها آسیب میزنند، منتشر کند برخی از اعضا نیز معتقد بودند نباید میان کتابفروشیها فاصله بیافتد ، بلکه باید کارگروههای تعاملی تشکیل شود تا ناشر و کتابفروش با هم همافزایی داشته باشند و منافع یکدیگر را لحاظ کنند. در این باره، پیشنهاد تخفیف مشترک ناشر و کتابفروش و اعمال دخالت «خوشه» به عنوان میانجی و هماهنگکننده میان ناشر و کتابفروش توسط یکی از اعضا مطرح شد و مورد بحث قرار گرفت. برخی از اعضا نیز متذکر شدند که انجمن خوشه بایستی سیاستگذار عرصه کتاب و فرهنگ باشد.
در بخش بعدی نشست، آقای امید فرجی (کارشناس ستاد خوشه) پیرامون مقایسه تطبیقی آمار و ارقام طرحهای فصلی وزارت ارشاد با نمایشگاه مجازی سال 1401 مبحثی ارائه کرد که مورد بحث حاضرین قرار گرفت و عملکرد وزارت ارشاد و طرحهای دولت در رابطه با فروش کتاب نقد و بررسی شد. بسیاری از اعضا معتقد بودند که برخی از طرحهای دولت، تصدیگرایانه است و بایستی حمایتهای دولت، مشارکتی باشد و از انجام امور تصدیگرایانه جلوگیری کند.
اما میهمان ویژه روز دوم، علیرضا زاکانی، شهردار تهران بود. دکتر زاکانی که با سابقهای طولانی در کار فرهنگی، بهخصوص بسیج دانشجویی و برخی دیگر از امور فرهنگی در این نشست حضور یافته بود، در چند محور مباحث خود را ارائه کرد. ایشان ابتدا پیرامون تشکیلات اسلامی صحبت کردند و گفتند: «حزب به معنای اسلامی، همچون سد، آب (فکر) را پشت خودش دپو می کند و به اقتضای نیاز مردم راهی خانههاشان میکند». ایشان اضافه کردند: «در دهه 50 و 60 حزب فراگیر بود، در دهه 70 و 80 جبههسازی حزبی مورد توجه قرار گرفت و در دهه 90، بر اساس اندیشهورزی، آتش به اختیاری توسط رهبری توصیه شد. یعنی رهبری با توجه به بلوغ جامعه در مقاطع مختلف، قیام را توصیه کردند و انتظار داشتند که افراد در تمام عرصهها آتش به اختیار باشند.» ایشان افزودند که: «این کاری که شما در مجموعه خوشه انجام میدهید هم مصداق همین کار آتش به اختیار است». دکتر زاکانی در بخش دوم سخنان خود، به سراغ فرهنگ و جایگاه آن در جامعه اسلامی رفتند و خاطرنشان کردند: «فرهنگ در انقلاب اسلامی پایه است، برعکس رقیب که اقتصادپایه است. فرهنگ در سالهای گذشته غریب بوده چون متولیان امر درگیر امور روزمره اقتصادی بودهاند، فلذا تلاش مجموعه خوشه برای ما مایه خشنودی است و ما هم نسبت به شما دوستان وظیفه و تکلیفی داریم.» دکتر زاکانی در بخش سوم از سخنان خود، به سراغ ارائه برنامههای شهرداری تهران برای تحول تهران تا افق 1410 رفتند و خاطرنشان کردند که: «اساسیترین تحول مورد انتظار ما، تحول روح شهر است». ایشان افزودند: «تهران، بیش از دویست سال است که فقط و فقط پایتخت است و عاری از هرگونه هویت است و بیعدالتی در آن نهادینه شده است.» ایشان در ادامه و پس از ارائه طرحهای شهرداری تهران برای تحول در افق 10 ساله، از اعضای انجمن خوشه برای طرحهای فرهنگی مربوط به کتاب و کتابخوانی درخواست کمک کردند تا ظرفیتهای موجود و مغفول شهر تهران همچون باغ کتاب، کتابفروشیهای مترو و …، بیش از پیش مورد استفاده قرار بگیرد.
در بخش بعدی برنامه، اعضا و میهمانان نشست، به طرح سوالهایی از شهردار تهران پرداختند. حجتالاسلام والمسلمین دیباج (کتابفروش و مدیر پخش فدک) با ذکر آیهای از قرآن، نکاتی را به شهردار تهران یادآور شدند و خاطرنشان کردند: «احساس میشود که معاونتهای شهرداری در عمل، جزایری جداگانه هستند که رویکردها و جهتهایشان متفاوت است و همافزایی، بهخصوص در امور فرهنگی ندارند». ایشان در انتها پیشنهاد تعیین یک رابط میان شهرداری تهران و انجمن خوشه را مطرح کردند که مورد قبول شهردار تهران و همه اعضا قرار گرفت. پس از او، حجت الاسلام اسلامیفر (کتابفروش و مدیر پاتوق کتاب تهران) از شهردار تهران، مشارکت بیشتر در محلهها برای ایجاد کتابفروشی را مطالبه کردند و خطر زیادشدن کافهها را گوشزد کردند. دکتر زاکانی هم در پاسخ خاطرنشان کردند: «جریان مقابل از قدیم الایام با طرق مختلف مثل کافه، شورایاریها و نهادهای مختلف در مقابل نهادی چون بسیج قد علم کرده است. اما ما در شهرداری با ایجاد قرارگاههای فرهنگی در محلات مختلف، به هرکدام 52 مأموریت دادهایم».
در انتهای نشست نیز با حضور دکتر زاکانی، از علی اسماعیلی، مدیرعامل سابق انجمن کتابفروشان خوشه بابت زحمات گذشته ایشان تقدیر به عمل آمد و اعضاء، پس از گرفتن عکس یادگاری و دریافت هدیههای خود، به نشست سیزدهم پایان دادند.
نویسنده علی شهرستانی
در لینک های زیر میتوانید گزارش ها و ویدئو های نشست را مشاهده بفرمایید:
