به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، کمتر از هفت روز مانده تا سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آغاز به کار کند، بخش بین‌الملل نمایشگاه با همه اتفاقاتی که برایش در دوره‌های گذشته رخ داده است، کمرنگ‌تر از آن‌چه که شایسته و بایسته یک نمایشگاه بین‌المللی است، برگزار می‌شود. البته سال‌هاست که ۲ نگاه نسبت به مسأله نمایشگاه کتاب پیش آمده است. عده‌ای تأکید بر نمایشگاه بودن و عرضه نکردن مستقیم محصول و عده‌ای هم نگاهی ترکیبی نسبت به فروش و نمایشگاه دارند.
نمایشگاه‌های بزرگی چون نمایشگاه کتاب فرانکفورت هم به طور مطلق نمایشگاه نیستند و روزهای پایانی این نمایشگاه‌ها برای حضور عموم و فروش محصولات آزاد می‌شود، البته با کمی تفاوت. مجید جعفری اقدم مدیر آژانس ادبی پُل که سابقه‌ای بیش‌از ۲۰ سال ارتباط با بازار جهانی کتاب را دارد، درباره جنبه بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران موضوعاتی را بیان کرد که در ادامه می‌خوانیم.
اصل نمایشگاه بین‌المللی کتاب، ارائه محتوا است
بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران در مقایسه با نمایشگاه‌های مطرح دنیا چه تفاوت‌هایی دارد؟
نمایشگاه‌های کتابی که در دنیا عنوان بین‌الملل را دارند ۲ گونه هستند. برخی از نمایشگاه‌های کتاب ویژه ارائه محتوا و مبادلات کپی رایت هستند. یعنی عده‌ای حاضر می‌شوند تا رایت آثارشان را بفروشند و عده‌ای هم عناوین جدید را می‌خرند. چنین نمایشگاه‌هایی برای تنوع هم که شده است یک یا چند روز را به فروش فیزیکی کتاب اختصاص می‌دهند. این هم به دلیل آن است تا ناشران، آژانس‌ها و نویسندگان آثاری را که با خود آورده‌اند، برنگردانند.
این حالت بیشتر در نمایشگاه فرانکفورت آلمان صورت می‌گیرد و ۲ روز پایانی نمایشگاه را فروش آزاد می‌گذارند تا آثار به فروش برسد و یا به کتابخانه‌های مختلفی که به نمایشگاه می‌آیند، اهدا می‌شود. آژانس‌های ادبی و ناشران کتاب‌هایی که با خود می‌برند را اگر بتوانند در آن بازه زمانی بفروشند، می‌فروشند و اگر نتوانند بفروشند به رایزن‌ها و مراکز اسلامی اهدا می‌کنند. بنابراین اصل نمایشگاه بین‌المللی کتاب، ارائه محتوا است.
در برخی از نمایشگاه‌های کتاب مثل تهران، استانبول و اوراسیا در قزاقستان بخش مبادلات رایت و یا بین‌الملل بیشتر شبیه به یک شوخی است.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در کدام نوع قرار داد؟
تعداد نمایشگاه‌هایی که به این شکل برگزار می‌شوند، کم است. به طور مشخص می‌توانیم نمایشگاه‌های فرانکفورت، پاریس، بولونیا و بخش کودک شانگ‌های را مثال بزنیم که به معنای واقعی نمایشگاه بین‌المللی هستند. البته نمایشگاه‌های دیگری هم وجود دارد که عنوان بین‌الملل را دارند اما همانند مثال‌های ذکر شده برگزار نمی‌شوند و نمایشگاه کتاب تهران از این دست نمایشگاه‌ها است. مواردی هم‌چون نمایشگاه کتاب تهران در واقع دچار یک اشتباه مصطلح شده‌اند چرا که این‌ها نمایشگاه نیستند و فروشگاه هستند. البته در کنار فروشگاهی بودن، برنامه‌های نمایشگاهی هم برنامه‌ریزی می‌شود و از این جهت هم بخش بین‌المللی را تعریف می‌کنند.
بخش بین‌الملل در نمایشگاه‌هایی که فروشگاه هستند شوخی است!
در اکثر کشورهایی که از بازار کپی رایت و قواعد اقتصاد نشر آگاهند، سعی می‌شود بخش بین‌الملل نمایشی نباشد و در کنار فروش فیزیکی کتاب کارهایی هم برای تبادل محتوا صورت بگیرد. در این نوع نمایشگاه‌ها سالنی را به عنوان رایت ایجاد می‌کنند تا ناشران و آژانس‌های داخلی و خارجی در سالن مستقر شوند البته سالن رایت هم در این نمایشگاه‌ها بیشتر از سه یا چهار روز فعال نیست.
در برخی از نمایشگاه‌های کتاب مثل تهران، استانبول و اوراسیا در قزاقستان بخش مبادلات رایت و یا بین‌الملل بیشتر شبیه به یک شوخی است. نمی‌دانم مسئولین آشنا نیستند و یا اگر هم آشنا باشند، شرایط‌شان ایجاب نمی‌کند که همانند نمایشگاه پکن در کنار فروش کتاب، سالن رایتی ایجاد کنند تا بخش بین‌الملل هم رونق بگیرد، البته برخی از افراد تعاریف غلطی هم از جنبه بین‌المللی ارائه می‌دهند.
