افزایش 30 ثانیه ای سرانه مطالعه کشور، کسب رتبه اول کشوری، فروش 39 هزار جلد کتاب از ابتدای سال تاکنون، افزایش 70 درصدی مراسلات پستی استان و بسیاری از موارد دیگر دستاورد کتاب فروشی پاتوق کتاب شهرکرد است.
در جریان‌شناسی سیاسی معاصر به خصوص دهه پنجاه تا امروز، انقلاب با بحران‌ها و موانعی مواجه شده که عبور از آن بحران یا مانع جز با معجزه قابل توجیه نیست؛ نگاه در شکل‌گیری انقلاب با آن همه خفقان و خوفی که دستگاه امنیت طاغوت ایجاد کرده بود، یا پیروزی‌های متعدد در دوران هشت ساله و پس از آن همه گواه بر این ادعاست.
یک نکته مشترک در تمام این اعجازها دیده می‌شود که از چرایی چنین تاثیراتی رمزگشایی می‌کند؛ «جوان مؤمن انقلابی»!
بله هر کجایی که جوان مؤمن انقلابی پا گذاشت مایه تحول و خیر و برکت شد و با عنایت خداوند متعال بن‌بست‌ها شکسته شد و ناشدنی‌ها به آسان‌ترین روش ممکن شدنی شدند؛ در این گزارش روایت زندگی یک جوان متعهد شهرکردی را می‌خوانید که با اراده خود توانسته موفقیت‌های چشم‌گیری در حوزه کتاب و کتابخوانی ایجاد کند.
ابتدا چند جمله در مورد اهمیت کتابخوانی را با هم مرور می‌کنیم؛
اهمیت کتاب و کتابخوانی در اسلام به حدی است که خداوند متعال به قلم و به آنچه می‌نویسد، قسم یاد می‌کند و بررسی آماری محتوای کلام الله مجید نشان داد که واژه کتاب به اشکال مختلف 255 بار، واژه علم 582 بار، واژه قلم 2 بار، و واژه اقرأ 3 بار در قرآن تکرار شده است که نتیجه می‌گیریم مطالعه و کتابخوانی و تحصیل علم و دانش از فرایض بسیار مؤکد در دین مبین اسلام است.
همچنین رهبر معظم انقلاب در این خصوص می‌فرمایند: “باید مردم و جوانان را به کتابخوانی وادار کنیم؛ چراکه کتاب خواندن خیلی مهم است”.
این موضوع مهم انگیزه‌ای شد برای گفت‌وگو با سید سراج‌الدین جزایری مدیر مسؤول مجموعه فرهنگی پاتوق کتاب شهرکرد که در ترویج فرهنگ کتابخوانی خوش درخشید.
فارس: موسسه فرهنگی پاتوق کتاب در چه زمان و با چه انگیزه‌ای ایجاد شد؟
همه چیز از ایستگاه راه‌آهن تهران شروع شد، زمانی که قصد سفر به مشهد را داشتم، کتاب سلام بر ابراهیم توسط یکی از دوستانم به دست من رسید که در مسیر کتاب را مطالعه کردم و بقدری مرا مجذوب خود کرد که پس از بازگشت به شهرکرد مشغول به معرفی و تبلیغ این کتاب در میان رفقای خودم شدم که استقبال خوبی نشان داده شد و تصمیم گرفتم چند نسخه از این کتاب تاثیرگذار را خریداری و در بین دوستان و رفقا توزیع کنم.
بقدری کتاب سلام بر ابراهیم مرا مجذوب کرد که پس از بازگشت به شهرکرد مشغول به معرفی و تبلیغ این کتاب در میان رفقای خودم شدم که استقبال خوبی نشان داده شد و تصمیم گرفتم چند نسخه از این کتاب تاثیر گذار را خریداری و در بین دوستان و رفقا توزیع کنم.
متاسفانه کتاب را در شهرکرد پیدا نمی‌شد و با سختی با نویسنده این کتاب ارتباط گرفتیم و به دلیل عدم توانایی مالی در این برهه زمان با یک برگ چک قرضی تعداد 100 نسخه از این کتاب را سفارش دادیم که پس از وصول چک به نویسنده با توجه به عدم محاسبه تخفیف تعداد دیگری کتاب در حوزه دفاع مقدس از جمله شاهرخ، خاک‌های نرم کوشک و 50 سال عبادت را دریافت کردیم.
تعدادی از این کتاب‌ها در بین دوستان توزیع شد و تعداد دیگری را نیز با قرار دادن یک میز در محل گلزار شهدای شهرکرد به فروش رساندیم و شاهد استقبال خوب مردم از این کتاب‌ها شدیم.
لذت رساندن محتوا به دست مردم باعث راه‌اندازی مرکز فرهنگی دفاع مقدس در مکانی کوچک شد
در این برهه ما لذت رساندن محتوا به دست مردم را چشیدیم که باعث شد اقدام به راه‌اندازی مرکز فرهنگی دفاع مقدس در مکانی اجاره‌ای با عرض یک متر و 20 سانت در طول 6 متر کنیم و به خاطر شکل این مکان، آن را دالان فرهنگی خطاب می‌کردیم که خوشبختانه به واسطه ارتباطی که با نویسنده کتاب سلام بر ابراهیم داشتیم و ارتباط‌گیری با مجموعه‌های دیگری همچون انجمن تولید و توزیع‌کنندگان محصولات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی با فضای کار کتاب بیشتر مانوس شدیم.
کارمان رونق پیدا کرد و جوانان بسیاری جذب خرید کتاب‌های ما که عمدتا در زمینه دفاع مقدس بود شدند که این موضوع باعث نقل مکان ما از این دالان 6 متری به یک فضای 63 متری در طبقه پایین مرکز اتحادیه انجمن‌های اسلامی چهارمحال و بختیاری شد که به مرور ارتباطات‌مان بیشتر و بیشتر شد و محل کتاب فروشی را گسترش دادیم.
در سال 1392 ما و جمعی از بچه‌های خودجوش و بدون پشتوانه مجموعه‌های مردمی کشور دور هم جمع شدیم و ایده تاسیس شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای پاتوق کتاب را با همکاری نشر معارف به ثمر نشاندیم.
تاسیس شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای پاتوق کتاب
با رونق فعالیت در کنار فروش کتاب، انجمن ادبی چکاد را با همکاری موسسه شهرستان ادب راه‌اندازی کردیم که موجب شناخت ما در فضای نخبگانی ادبیات کشور شد و در سال 1392 ما و جمعی از بچه‌های خودجوش و بدون پشتوانه مجموعه‌های مردمی کشور دور هم جمع شدیم و ایده تاسیس شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای پاتوق کتاب را با همکاری نشر معارف به ثمر نشاندیم.
در همان سال 13 شعبه پاتوق کتاب را در سطح کشور راه‌اندازی کردیم و نام کتاب فروشی خودمان هم به طبع این تصمیم به پاتوق کتاب تعویض شد و بنده به عنوان یکی از اعضای هیئت موسس مجموعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای پاتوق کتاب اساس نامه‌ای را تنظیم کردم و تا پایان سال 93 توانستیم این 13 شعبه را به 26 شعبه در کشور افزایش دهیم و امروز به تعداد 33 شعبه فعال با اشتغال مستقیم بیش از 150 نفر رسیده‌ایم.
فارس: اولین دستاورد شما بعد از تاسیس مجموعه پاتوق کتاب چه بود؟
اولین افتخار ما در پاتوق کتاب شهرکرد برگزاری دوره آفتابگردان‌ها با همکاری شهرستان ادب بود که چندماه بعد به محضر مقام معظم رهبری در دیدار با شاعران رسیدیم که در این جلسه ایشان از این اقدام نام بردند و از عوامل تشکر کردند که انگیزه‌ای شد تا دوره دوم آفتابگردان‌ها به میزبانی پاتوق کتاب شهرکرد برگزار شود.
فارس: آیا در این مسیر متضرر هم شده‌اید؟
کتابفروشی با وجود حاشیه سود کم نیاز به مکان بزرگ دارد و به دلیل اینکه متاسفانه حمایت بنیادی از صنعت کتاب و کتابفروشی نمی‌شود، عمده معضل کتابفروشی نیاز به مکان ثابت و بزرگ است ما نیز با تحمیل خسارت مالی گزاف به دلیل تغییر دکور و جابه‌جایی که موجب صدمه دیدن کتاب‌ها و قفسه‌های ما شد پس از اتمام قرارداد مجبور به تغییر مکان به محل فعلی شدیم.
فارس: بزرگترین دستاوردهای مجموعه‌ی پاتوق کتاب شهرکرد چه بوده؟
طرح‌های فصلی وزارت ارشاد که مربوط به اعطای یارانه به کتاب‌فروشی‌هاست تقریبا هفت سالی است که برگزار می‌شود و در این طرح وزارت ارشاد یارانه‌ای را به بعضی از کتابفروشی‌هایی که استعداد و شرایطی خاص را دارا باشند اختصاص می‌دهد که مردم با استفاده از کد ملی برای خرید کتاب از یارانه استفاده کنند که کتاب فروشی پاتوق کتاب شهرکرد نیز شامل این طرح هست و معمولا هرساله با وجود ناملایمت‌هایی برترین کتابفروشی استان معرفی می‌شود.
موفقیت در زمینه فروش کتاب در بستر فضای مجازی
خوشبختانه در 2 دوره گذشته یعنی بهارانه و تابستانه 99 ما آمدیم از ظرفیت فضای مجازی استفاده کردیم و تغییر استراتژی جدی در حضور در فضای مجازی دادیم که با این روش توانستیم با تمرکز بر یک کتاب در هر دوره که کتاب‌های علی(ع) از زبان علی(ع) در دوره اول و حسین(ع) از زبان حسین(ع) در دوره دوم بود کار ویژه‌ای صورت دهیم به طوری که در دوره اول حجم درخواست‌ها به قدری شد که پس از فروش 5 هزار جلد یارانه ما به اتمام رسید و مجبور شدیم بیش از 3 هزار مشتری دیگر را به سایر مراکز فروش کتاب معرفی کنیم.
به لطف خدا با عملیات ویژه‌ای که روی معرفی دوکتاب در 6 ماهه اول سال انجام شد موفق به فروش بیش از 17 هزار جلد کتاب شدیم که به دلیل پر شدن سقف فروش کتابفروشی ما فقط 9 هزار جلد را توانستیم به ثبت برسانیم.
در دوره تابستانه با برنامه ویژه‌تری ورود پیدا کردیم و توانستیم برای پاسخگویی به مخاطب سایتی را راه‌اندازی و با خانه کتاب برای اختصاص یارانه بیشتر مذاکراتی داشته باشیم که به لطف خدا با عملیات ویژه‌ای که روی معرفی دوکتاب ذکر شده در 6 ماهه اول سال انجام شد موفق به فروش بیش از 17 هزار جلد کتاب شدیم که به دلیل پر شدن سقف فروش کتابفروشی ما فقط 9 هزار جلد را توانستیم به ثبت برسانیم.
افزایش 70 درصدی مراسلات و لزوم اداره پست به استخدام کارمند جدید به واسطه فعالیت پاتوق کتاب شهرکرد
از 17 هزار جلد کتاب فروخته شده حدود 8هزار 500 جلد کتاب توسط کتابفروشی پاتوق کتاب شهرکرد به سایر استان‌ها پست شد که به واسطه این اقدام حجم ارسال بسته‌های پستی به گفته معاون اداره پست استان از چهارمحال و بختیاری چندین برابر شد که مجبور به استخدام نیروی جدید شدند و حدود 70 درصد مراسلات بسته‌های پستی از کتابفروشی ما صورت پذیرفت.
کسب رتبه اول کشوری از لحاظ میزان مراجعه‌کننده، رتبه سوم کشوری از لحاظ تعداد کتاب رتبه اول از لحاظ حجم فروش از جمله دستاوردهای پاتوق کتاب شهرکرد در این دو طرح بود که معادلات فروش کتاب در کشور توسط یک شهر کمتر برخوردار یعنی شهرکرد تغییر کرد.
افزایش 30 ثانیه‌ای سرانه مطالعه کشور توسط یک کتابفروشی در محروم‌ترین استان کشور
از تاریخ 23 فروردین تا به امروز طبق آمار کتابفروشی ما تعداد 39 هزار 994 کتاب توزیع شده است که بعضی از کتاب‌های فروخته شده بیش از 2 هزار صفحه بوده‌اند و بعضی به زیر 100 که اگر طبق آمار کتابفروشی هر کتاب را میانگین 400 صفحه در نظر بگیریم 15 میلیون 997 هزار صفحه کتاب توسط یک کتابفروشی در یک استان کم‌برخوردار به فروش رسیده است که اگر برای هر صفحه میانگین 3 دقیقه وقت بگذاریم 47 میلیون 992 هزار دقیقه کتابخوانی ایجاد شده که اگر این عدد را به ثانیه تبدیل کنیم و به جمعیت کشور تقسیم نماییم 35 ثانیه میانگین مطالعه کشور را افزایش داده‌ایم که این موضوع برای ما لذت بسیاری دارد.
فارس: به عنوان یک فعال حوزه کتاب و کتابخوانی میزان مطالعه مردم را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اولا این موضوعی که گفته می‌شود سرانه مطالعه در ایران پایین است از نظر بنده به واسطه تحقیقاتی که داشتم اشتباه است زیرا در همه جهان آمار مطالعه کتاب با محتوایی که در فضای مجازی در اختیار مردم قرار می‌گیرد جمع بسته شده اما در ایران فقط به آمار خواندن کتاب اکتفا می‌شود که این صحیح نیست و اگر آمار محتوایی که از طریق کتب الکترونیکی و سایت‌ها و فضای مجازی در اختیار مردم قرار می‌گیرد را جمع ببندیم متوجه خواهیم شد که ایران جزو کشورهای برتر در زمینه مطالعه است.
اگر آمار محتوایی که از طریق کتب الکترونیکی و سایت‌ها و فضای مجازی در اختیار مردم قرار می‌گیرد را جمع ببندیم متوجه خواهیم شد که ایران جزو کشورهای برتر در زمینه مطالعه است
تکرار این اشتباه که سرانه مطالعه پایین است باعث کاهش انگیزه برای تاسیس کتابفروشی می‌شود که با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند باید به جایی برسیم که سر هر کوچه یک کتابفروشی وجود داشته باشد، باید تلاش کنیم ویترین‌های کتاب افزایش یابد.
فارس: آیا افزایش کتابفروشیها از مشتریان شما کم نمی‌کند و به طبع سود شما کاهش یابد؟
طبق تحقیقات صورت گرفته برعکس بسیاری از مشاغلف افزایش ویترین‌های کتاب تمایل به کتابخوانی را در سطح جامعه افزایش می‌دهد و باعث افزایش تعداد مشتریان کتاب‌خوان خواهد شد و به علاوه افزایش درآمد ما باعث ارتقای فرهنگ، دانش مردم و پیشرفت کشور نیز خواهد شد.
طبق کار پژوهشی که در قبل از تاسیس پاتوق کتاب صورت گرفته افزایش ویترین کتاب 70 درصد در افزایش میزان مطالعه در افراد نقش دارد.
بنده تحقیقات بسیاری در زمینه کتاب‌و کتابخوانی داشته‌ام که خروجی این تحقیقات که با تحقیقات دانشگاه‌های برتر جهانی هم‌خوانی دارد بر این موضوع صدق می‌کند که زمانی که برای مطالعه صرف می‌شود باعث چندین برابر صرفه‌جویی در زمان‌هایی که از روی کمبود دانش اتلاف می‌شود خواهد شد.
فارس: انتظارات شما از مسؤولان چیست؟
همانطور که برای شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت‌هایی در نظر گرفته می‌شود باید با تناسبی منطقی برای شرکت‌های فرهنگ بنیان هم هزینه‌هایی شود زیرا کشور ما یک کشور فرهنگی است اما متاسفانه در زمینه فرهنگ دغدغه‌ای از سوی مدیران وجود ندارد.
از لحاظ قانونی باید نیم درصد درآمد شهرداری‌ها صرف کتاب و کتابخوانی شود اما این موضوع در استان ما اجرا نمی‌شود و شهرداری با وجود داشتن مراکز و بسترهای تبلیغی شهری هیچ اقدامی در جهت حمایت از کتابفروشان و ترویج فرهنگ کتابخوانی نداشته است، همچنین در قانون قید شده که کتابفروشی معاف از مالیات است اما سنگ اندازی‌های بسیاری در مسیر فعالیت بنده صورت گرفته است همچنین بیمه‌ی کارکنان کتابفروشیها که مشکل بزرگی است که برای ما وجود دارد.
بیش از 10 بار درخواست ملاقات با نماینده شهرکرد در مجلس شورای اسلامی که عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز هست برای ارائه مطالبات و شنیدن درد دل‌ها داشته‌ایم که متاسفانه کمتر توجهی نداشته است.
حتی کارشناسان شورای فرهنگ عمومی استان ما تاکنون یک بار هم با فعالان بخش خصوصی اقتصاد فرهنگ بنیان جلسه‌ای نداشته‌اند و این بی‌توجهی‌ها باعث از بین رفتن انگیزه کار فرهنگی در استان خواهد شد که متاسفانه بنده به عنوان یکی از فعالان حوزه کتاب شاهد این موضوع در بین همکاران خودم شده‌ام.
