به گزارش خوشه و به نقل از روزنامه جام جم، چهارشنبه هفته گذشته بود که در همین صفحه گزارشی رفتیم از احتمال فروشگاه کتاب ایستگاه متروی شهدای تهران. فروشگاهی که حدود یک دهه است تعطیلی در مترو فعال بوده و حالا تبدیل به یکی از پاتوق‌های فرهنگی میدان شهدا شده است. ظاهرا قرار بود فضای این فروشگاه با تغییر به کاربری آزاد به مزایده گذاشته شود. حالا بعد از پنج از روز از آن ماجرا اتفاق‌های جدیدی افتاده است. اتفاق‌هایی که بخشی از آن مایه خوش‌وقتی است و بخشی دیگر مایه نگرانی. واقعیتش را بخواهید ما مطلع شدیم هرچند کاربری فضای کتابستان متروی شهدا تغییر نکرده و همچنان به عنوان کاربری کتاب باقی خواهد ماند، ولی ظاهرا بحث مزایده و واگذاری به بالاترین قیمت ممکن همچنان در دستور کار خواهد بود. با این اوصاف شاید دور از ذهن نباشد که برنده مزایده، فرد یا افرادی از جنس کسانی باشند که این روزها در ایستگاه‌های مختلف مترو کتاب‌های زرد بازاری می‌فروشند و تخفیف‌های عجیب و غریبی هم دارند. کاری که نه‌تنها فرهنگی نیست بلکه قواعد و ضوابط فعالیت اقتصادی در حوزه فروش کتاب را هم ندارد. همه اینها باعث شد سراغ احسان بیسادی، معاون فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره‌برداری متروی تهران برویم و اصل قضیه را با او در میان بگذاریم. آنچه در ادامه می‌آید گفت‌وگوی مکتوبی است که با او داشتیم.
در خصوص مسأله ایجاد شده درباره کتابستان ایستگاه شهدا؛ مسأله را به صورت مستقیم با مدیر عامل محترم شرکت مطرح و نتیجه را پیگیری کردم. ایشان هم با توجه به نگاه فرهنگی لطف کردند و بررسی‌هایی را به صورت خاص انجام دادند. شروع ماجرای کتابستان مربوط به برخی از قوانین و محدودیت‌های مالی شرکت است. با توجه به این‌که قانونگذار در حوزه عرضه محصولات فرهنگی و دیگر دسته‌بندی‌ها تفکیک قائل نشده است و از طرف دیگر برخی محدودیت‌های مالی پیش آمده؛ بهبود وضعیت اقتصادی در اولویت برنامه‌های شرکت قرار گرفته است و به همین منظور فضای ایستگاه‌های مترو به منظور درآمدزایی طبق رسالت مدیریت امور تجاری در اختیار افراد و اصناف مختلف قرار گرفته است. البته این را هم باید در نظر داشت که این مسأله از طریق مزایده و زیر نظر مراجع نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور انجام می‌شود. ما تمام تلاش خود را به کار بسته ایم تا ظرفیت‌های فرهنگی موجود در ایستگاه‌های مترو به خصوص در حوزه کتاب را حفظ کنیم. همان‌طور که اشاره شد واگذاری فضای تجاری تنها از طریق مزایده امکان‌پذیر است و این فضاهای فرهنگی را نیز شامل می‌شود. با مذاکرات انجام شده با مدیرعامل شرکت بهره‌برداری و تایید ایشان و با نظر به اهمیت حفظ سهم فرهنگی مترو؛ بنا بر این شد که فضاهای فرهنگی به‌ویژه غرفه‌های فروش کتاب صرفا با همین کاربری و تنها برای عرضه کتاب واگذار شود.
به برگزاری مزایده اشاره کردید؛ در حال حاضر در برخی از غرفه‌های فروش کتاب شاهد عرضه کتاب‌های به اصطلاح زرد مانند موفقیت در چند ثانیه و کتاب‌های روان‌شناسی با محتوای بسیار سطحی و البته با تخفیف‌های بالا روبه‌رو هستیم. این نگرانی وجود دارد که در این رقابت امکان حضور افرادی که فروشنده غیر تخصصی و احتمالا به صورت قاچاق در حوزه نشر هستند به وجود بیاید؛ چه تدبیری برای این مسأله اندیشیده شده است؟
در واقع این دغدغه خود ما هم هست. مجموعه معاونت فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره برداری همواره به مسائل فرهنگی به‌ویژه کتاب و کتابخوانی توجه ویژه‌ای داشته است. به همین دلیل در طول سال و به مناسبت‌های مختلف با مشارکت نهادهای فرهنگی و موسسات مربوط به حوزه نشر نمایشگاه‌های مختلف در ایستگاه‌های منتخب برگزار می‌شود. هم چنین در بسیاری از ایستگاه‌های پرتردد و با توجه به جغرافیای فرهنگی ایستگاه نمایشگاه و غرفه‌های عرضه کتاب داشته و داریم. اگر به صورت مرتب از مترو استفاده کرده باشید متوجه سایر فعالیت‌های ما در این حوزه خواهید شد؛ برای مثال پویش کتابخوانی «بخوان» که بخشی از آن با مشارکت نویسندگان و استادان دانشگاه و مردم انجام می‌شود؛ با نصب کتیبه‌های گرافیکی در واگن‌ها بریده‌ای جذاب و پر تعلیق از یک کتاب را با مسافران به اشتراک می‌گذاریم. به همین منظور این مورد هم در نظر گرفته شده که ناشران و عرضه‌کنندگان کتاب باید از مراجع ذی‌صلاح مجوز لازم را داشته باشند تا هم آثار فاخر به علاقه‌مندان عرضه گردد و هم از تولید‌کننده اثر و ناشر حمایت مادی و معنوی انجام شود. ضمن این‌که در نظر داریم تا بتوانیم برای محتوای آثار عرضه شده، ممیزی کارشناسان فرهنگی را لحاظ کنیم.
از طرف دیگر من معتقدم حضور دیگر موسسات مانند کتابستان باعث ایجاد رقابت و بالا رفتن کیفیت عرضه محصولاتی مانند کتاب در حوزه فرهنگی خواهیم بود. امیدوارم علاوه بر کتابستان مجموعه‌های دیگری هم در ایستگاه‌های مترو ورود کنند و در راستای ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب که دغدغه مقام معظم رهبری هم هست تلاش کنند.
