به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ بکارگیری دیپلماسی فرهنگی برای بسط و گسترش روابط ایران با سایر کشورها درحالی در دستورکار دولت سیزدهم قرار گرفته که استفاده از فرصتهای موجود و البته توجه به مشترکات فرهنگی ایران با همسایههای خود جزو اولویتهای رسیدن به اهداف این سیاست مدنظر است.
در این زمینه بررسیها نشان میهد حضور فعال ایران در نمایشگاههای فرهنگی خارج از مرزها بهخصوص کشورهای همسایه که دارای مشترکات فرهنگی قابل توجهی با اغلب آنها هستیم و همچنین فعال کردن هدفمند رایزنان فرهنگی ایران در سایر نقاط دهکده جهانی درکنار برگزاری هفتههای فرهنگی جزو زیربناییترین موارد برای تحقق اهداف تعیین شده هستند که لازم است برای آن تمهیدات مناسب بهخصوص برای فعالان همین عرصه اندیشیده شود.
به عنوان مثال گسترش روابط فرهنگی ایران با کشور تاجیکستان با برگزاری هفته فرهنگی این کشور در تهران یکی از جدیدترین نمونههای توجه ویژه دولت به موضوع دیپلماسی فرهنگی بخصوص با کشورهای همسایه بوده است. این درحالی هست که هفته گذشته هم آغاز به کار هفته فرهنگی ایران در پایتخت کشور سوریه دستاوردهای قابل توجهی در راستای استفاده از دیپلماسی فرهنگی ایران با سایر کشورها به ارمغان آورده بود.
به گفته کارشناسان در دنیای امروزی که اطلاعات با سرعت قابل توجهی میان منابع تولید خبر و کاربران دست به دست میشود ایجاد زمینه آشنایی رودروی افراد جوامع مختلف راهکاری قابل توجه برای جلوگیری از هرگونه تحریف، جریانسازی اشتباه، شایعات و اخبار غیر واقعی است که شاید در اولین گام استفاده از امتیازات قابل توجه برگزاری هفتههای فرهنگی و شرکت در نمایشگاههای فرهنگی _ هنری باشد.
این گروه تاکید دارند اشتراکهای فرهنگی کاتالیزوری غیرقابل انکار در ایجاد یا گسترش روابط میان جوامع، ملتها و مردم دو یا چند کشور است به این ترتیب که ارائه اطلاعات فرهنگی شفاف، رودرو و کاملا ملموس یک کشور در کشوری دیگر میتواند تسهیل کننده قدرت چانهزنی یا گفتمان دیپلماتیک مسئولان دو کشور باشد، چون افکار عمومی آماده پذیرش این ارتباط سیاسی میان دو کشور به واسطه آشنایی و اطلاعات دقیقی که به دست آورده، شده است.
از سوی دیگر کارشناسان معتقدند دولت سیزدهم برای رسیدن به اهداف تعیین شده این نوع دیپلماسی باید هرچه بیشتر زمینه حضور فعالان عرصههای فرهنگی، هنری، ادبی و … در چنین برنامههایی را مهیا کند به این دلیل که بررسیها نشان میدهد در گذشته مشکلاتی قابل توجه مانع از حضور فعال این گروه از جامعه ایران که سفیران فرهنگی ایران هستند سخت و بعضا غیرقابل دسترس بوده است.
نمایشگاه کتاب باکو فرصتی قابل توجه
بنابراین با درنظر گرفتن نظرات کارشناسان مربوطه و البته سیاستهای جدید ایران برای استفاده از دیپلماسی فرهنگی برای تحکیم، گسترش و ایجاد روابط با سایر نقاط جهان، حضور کشورمان در نمایشگاههای کتاب در سایر نقاط دهکده جهانی با درنظر گرفت ادبیات غنی ایران زمین در بخشهای مختلف نیز قابلیت مناسبی برای دستیابی به اهداف توسعه دیپلماسی فرهنگی دولت سیزدهم است.
در این راستا حضور فعال ایران در هشتمین دور نمایشگاه کتاب باکو که کارش را از سیزدهم مهرماه آغاز کرده و به مدت 4 روز تا هفدهم همین ماه پذیرای علاقمندان، فعالان و مقامات سیاسی و فرهنگی کشورهای دیگر است، فرصتی قابل تامل و غیرقابل انکار برای تحکیم و گسترش روابط ایران با جمهوری آذربایجان است چون به گواه تاریخ دو کشور اشتراکهای فرهنگی قابل توجهی با یکدیگر دارند.
البته بررسی تعداد فعالان عرصه کتاب، ادبیات، کمکآموزشی و تجهیزات آموزشی حاضر در این نمایشگاه با درنظر گرفتن اطلاعات مندرج در وب سایت رسمی آن نشان میدهد تقسیم بندی مسئولان برگزاری این نمایشگاه در باکو بیشتر معطوف به کودکان و نوجوانان بوده است این درحالی است که نباید فراموش کنیم که برگزاری نشستهای تخصصی، ادبی در این نمایشگاه این یادآوری را به مخاطبان و علاقمندان داشته که اصولا مبنای برگزاری فرهنگ و ایجاد ارتباط فرهنگی میان کشورهای شرکت کننده و البته خود کشور میزبان است.
نیم نگاهی به برنامههای اعلام شده از سوی ستاد برگزاری نمایشگاه و نشستهای تخصصی و جلسات پرسش و پاسخ با نویسندگان مطرح در این نمایشگاه تاکیدی براین مدعاست که جمهوری آذربایجان در تلاش است بگونهای با استفاده از عنوان فرهنگی این نمایشگاه زمینه بسط و گسترش ارتباط مخاطبان نمایشگاه که عموماً از اتباع خودش بودهاند با سایر نقاط جهان را فراهم نماید.
شاهد مثال اصلی این موضوع نیز استفاده از اشتراکهای فرهنگی میان جمهوری آذربایجان و ترکیه است که برگزارکننده این نمایشگاه رسماً در تمامی جلسات، نشستها و البته سخنرانیها قبل از آغاز بکار این نمایشگاه اعلام کرده که کشور ترکیه مهمان ویژه این نمایشگاه است و به گفته کارشناسان علاوه بر مسایل سیاسی بدون تردید مسئولان جمهوری آذربایجان براین نکته تاکید دارند که زبان، فرهنگ و پیشینه مشترک میان دو کشور میتواند دستاوردهای بیشتری در راستای اهداف تعیین شده ایجاد کند.
400 عنوان کتاب ایرانی در نمایشگاه باکو
قربانعلی پورمرجان، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان، درباره برگزاری نمایشگاه کتاب آذربایجان به ایبنا گفت: هشتمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب باکو از پنجم تا نهم اکتبر در مرکز اکسپو و محل دائمی نمایشگاههای باکو آذربایجان برگزار میشود. ترکیه، مهمان ویژه این دوره از نمایشگاه کتاب باکو است.
پورمرجان افزود: جمهوری اسلامی ایران در 40 مترمربع غرفه بیش از 400 عنوان کتاب در موضوعات مختلف ادبی و علمی در این نمایشگاه حضور دارد؛ همچنین دو نفر از نویسندگان و شاعران کشورمان غلامرضا طریقی و محمد میرکیانی، نویسنده حوزه کتاب کودک در این نمایشگاه شرکت میکنند و در جمع فرهیختگان، نویسندگان و کتابدوستان کشور آذربایجان در نمایشگاه کتاب باکو، درباره کتاب و صنعت نشر، سخنرانی خواهند داشت.
وی همچنین درباره برنامههای کشورمان در این نمایشگاه ادامه داد: برنامههای متنوعی برای غرفه ایران ازجمله برگزاری مسابقات متعدد برای کودکان، نوجوانان و جوانان در نمایشگاه کتاب باکو در نظر گرفته و کتاب «معرفی صنایع دستی ایران» که به همت رایزنی فرهنگی ایران در باکو نوشته و ترجمه شده با حضور مقامات آذربایجان و یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رونمایی خواهد شد.
نمایشگاه کتاب باکو و اشتراکهای فرهنگی
از سوی دیگر در حاشیه نخستین روز برگزاری این نمایشگاه؛ آنار کریم اف، وزیر فرهنگ جمهوری آذربایجان در دیدار با معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران از آمادگی برای تعمیق و توسعه روابط فرهنگی بین دو کشور خبر داد.
کریم اف درباه اشتراکهای فرهنگی دو کشور گفت: ایران و جمهوری آذربایجان پیوند عمیق فرهنگی دارند و نمایشگاه کتاب باکو یکی از جلوههای بروز و ظهر این پیوند است و آمادگی داریم این روابط را در همه جوانب گسترش دهیم.
در همین حال، سیدعباس موسوی، سفیر ایران در جمهوری آذربایجان نیز در دیدار با یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیدار گفت: جای خوشحالی است که کتابهای متنوع و مختلفی به زبانهای فارسی و ترکی از سوی ناشران و نویسندگان و مترجمان ایرانی در این نمایشگاه قابل عرضه است.
موسوی بر افزایش همکاری و همراهی با ناشران، نویسندگان و مترجمانی که برای کتابدوستان جمهوری آذربایجان کتاب چاپ میکنند تاکید کرد و گفت: شرایطی فراهم شود تا کتابهای منتشر شده در ایران از زبان فارسی به ترکی ترجمه و در جمهوری آذربایجان توزیع شود.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان با محمد میرکیانی (نویسنده ایرانی حاضر در غرفه ایران) نیز دیدار و درباره کتابهای این نویسنده و نحوه حمایت از کتابهای نویسندگان ایرانی و توزیع گستردهتر این کتابها در کشور آذربایجان تبادلنظر کردند.
یاسر احمدوند نیز در این دیدار به میزان مطالعه نسل جدید اشاره کرد و گفت: با وجود تغییر رسانهها و روی کار آمدن رسانهها و فضای مجازی، کتاب به شکل کاغذی و دیجیتال هنوز خواننده های بسیاری دارد و کتابنخواندن مردم گزاره درستی نیست.
حال با درنظر گرفتن سیاستهای توسعه دیپلماسی فرهنگی دولت سیزدهم و بروز عینی اهمیت آن در چند رویداد فرهنگی و هنری اخیر جای تردید نیست که باید برای دستیابی به اهداف کلی سیاست دیپلماسی فرهنگی؛ بگونهای برنامهریزی شود که فعالان این عرصه به عنوان زیربنای موفقیت در سیاستهای یاد شده بتوانند با کمترین مشکلات در رویدادهای فرهنگی سایر نقاط دهکده جهانی و البته بازارهای هدف کشورمان شرکت داشته باشند، به این دلیل که ارتباط رودروی مردم دو کشور در چنین برنامههایی فارغ از هرگونه جریانسازی رسانهای فرصتی است برای ارایه تصویر کاملا شفاف و دقیق از کشورمان با استفاده از جذابیتهای فرهنگی، هنری و ادبی .